“Đánh thức” không gian biển
Tại Diễn đàn Bất động sản Vùng Động lực phía Nam lần thứ I, PGS.TS. Trần Đình Thiên - Thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách của Thủ tướng Chính phủ, nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam cho hay tư duy phát triển dự án bất động sản hiện nay phải gắn với tư duy đô thị, giải quyết các vấn đề liên quan đến không gian sống, kết nối và lan tỏa. Theo ông, việc phát triển không thể chỉ xoay quanh các tuyến metro mà cần hướng đến các yêu cầu của đô thị tương lai.
Ông Thiên đặc biệt nhấn mạnh tiềm năng từ không gian biển. Cảng biển Cần Giờ – nếu được phát triển đúng tầm – có thể trở thành cảng trung chuyển quốc tế, tạo sức bật lớn cho logistics và kinh tế hàng hải. Bên cạnh đó, không gian ven sông của TP. HCM cũng là lợi thế hiếm có, khi nhiều dòng sông lớn chảy qua thành phố, mở ra tiềm năng phát triển kinh tế, văn hóa và du lịch đô thị. Việc nâng tầm hệ thống sông, gắn kết với các cảng biển sẽ góp phần thu hút nhà đầu tư và nâng vị thế của thành phố.
Ông Thiên cũng cho rằng trong bối cảnh đó, siêu đô thị TP. HCM có điều kiện trở thành trung tâm dẫn dắt kinh tế quốc gia, nhất là khi sân bay Long Thành được kỳ vọng giữ vai trò trung chuyển của khu vực và quốc tế. Với nền kinh tế Việt Nam còn hạn chế về nguồn lực, việc mở rộng không gian kết nối – từ hạ tầng hàng không, đường bộ, cao tốc đến vành đai, metro – là điều kiện tiên quyết để thu hút nguồn lực quốc tế.
Hướng nhìn này được củng cố bởi phân tích của PGS.TS. Nguyễn Quang Tuyến, Phó Chủ tịch Hội đồng trường, Trưởng khoa Pháp luật Kinh tế, Trường Đại học Luật Hà Nội. Theo đó, TP. HCM sau quá trình hợp nhất vùng kinh tế với Bình Dương và Bà Rịa – Vũng Tàu đã sở hữu quy mô trên 20 triệu dân và đóng góp 27% GDP cả nước, tạo nền tảng quan trọng để hình thành siêu đô thị.
Ông nhận định dòng vốn đầu tư nước ngoài sẽ tiếp tục đổ mạnh vào thành phố, song song với dòng vốn dịch chuyển từ phía Bắc. Các yếu tố khiến thị trường bất động sản TP. HCM hấp dẫn chính là vị trí chiến lược, quy hoạch ngày càng rõ ràng, hạ tầng xã hội và kỹ thuật liên tục được cải thiện, cùng loạt dự án lớn như sân bay Long Thành hay đường sắt cao tốc Bắc – Nam khi hoàn thành sẽ rút ngắn đáng kể khoảng cách tiếp cận.
Trong góc nhìn quy hoạch, ông Tuyến cho rằng Cần Giờ đang nổi lên như đô thị biển có vị trí chiến lược trên tuyến giao thương Thái Bình Dương – Đại Tây Dương, đóng vai trò điểm tựa để mở rộng không gian phát triển về phía biển. Quy hoạch đi trước và sự quyết tâm của TP. HCM sẽ giữ vai trò then chốt trong việc “đánh thức” địa phương này, đưa thành phố vào một chu kỳ tăng trưởng mới.
Khả năng hình thành “mega city”
Ông Dương Long Thành, Nhà sáng lập, Chủ tịch HĐQT Thắng Lợi Group cũng nhận định, trục phát triển của Vùng trọng điểm phía Nam sẽ hình thành dọc theo Vành đai 4. Nếu Nhà nước hoàn thiện thể chế phù hợp, doanh nghiệp có điều kiện đồng hành và người dân trực tiếp thụ hưởng lợi ích, khu vực này hoàn toàn có thể phát triển thành một “mega city” sánh ngang các đô thị lớn của Nhật Bản trong tương lai.
Ở góc nhìn khác, PGS.TS. Nguyễn Hữu Huân - Thành viên Tổ Tham mưu Thành lập Trung tâm Tài chính Quốc tế tại TP. HCM nhận định TP. HCM hiện đã được xem như một “mega city” khi xét về quy mô dân số và diện tích, gần tương đồng Tokyo và chỉ thấp hơn Thượng Hải. Tuy nhiên, xét về GRDP, khoảng cách vẫn còn rất lớn: trong khi các đô thị quốc tế đạt quy mô khoảng 1.000 tỷ USD, TP. HCM mới vào khoảng 120 tỷ USD, tức chỉ bằng một phần mười.
Theo ông, quá trình hợp nhất TP. HCM (cũ) với Bình Dương và Bà Rịa – Vũng Tàu đang mở ra dư địa phát triển đáng kể, đặc biệt về quỹ đất và không gian đô thị. Đây chính là cơ hội để hình thành một cấu trúc “mega city” đúng nghĩa trong tương lai, đi cùng giá trị kinh tế gia tăng mạnh mẽ.
Liên quan Nghị quyết 98 đang đề xuất sửa đổi, PGS.TS. Nguyễn Hữu Huân cho rằng mục tiêu đưa TP. HCM trở thành siêu đô thị ngang tầm khu vực, hướng đến quy mô 1.000 tỷ USD. Đây là cơ hội nhưng cũng là thách thức không nhỏ cho thành phố trong giai đoạn tới.
Đối với Trung tâm Tài chính Quốc tế Việt Nam (IFC), ông cho biết khu vực này đã có quy mô xác lập khoảng 898 ha với cơ chế pháp lý đặc thù, áp dụng tiêu chuẩn quốc tế, cho phép lựa chọn luật nước ngoài trong giao dịch khi có yếu tố nước ngoài. Doanh nghiệp tham gia IFC được hưởng ưu đãi như thuế thu nhập doanh nghiệp 10%, áp dụng chuẩn mực kế toán quốc tế, cùng các chính sách thị thực và thuế thu nhập cá nhân đặc biệt cho chuyên gia. “Nhu cầu thực cho IFC là hoàn toàn rõ ràng”, ông nhấn mạnh.
