Tại Việt Nam, kết quả cho thấy mức độ tự tin tài chính có cải thiện nhẹ. Tuy nhiên, Gen Z vẫn là thế hệ kém an toàn và thiếu khả năng ứng phó tài chính nhất trong khảo sát, trái ngược với 66% người thuộc nhóm Baby Boomer cảm thấy vững vàng về tài chính.
Khảo sát được thực hiện trên 6.000 người trưởng thành tại sáu thị trường châu Á: Việt Nam, Hồng Kông, Philippines, Indonesia, Malaysia và Singapore, trong đó có 1.000 người tham gia đến từ Việt Nam, nhằm phân tích hành vi lập kế hoạch tài chính, mức độ hiểu biết tài chính, khả năng chấp nhận rủi ro và vai trò của tư vấn chuyên nghiệp trong việc xây dựng sự ổn định lâu dài.
Gen Z Việt gặp nhiều khó khăn nhất trong hành trình đạt tự do tài chính
Gen Z tại Việt Nam đứng sau các thế hệ khác về cả sự tự tin lẫn sự chuẩn bị tài chính, chỉ 52% cảm thấy an toàn tài chính - thấp hơn Baby Boomer (66%) và Millennials - thế hệ sinh từ năm 1980 đến 1996 (60%). Dù có lợi thế về thời gian, 57% Gen Z vẫn chọn đầu tư an toàn, thể hiện tâm lý dè dặt và thiếu hiểu biết về cân bằng giữa rủi ro và lợi nhuận lâu dài.
Đáng chú ý, so với các thế hệ khác, Gen Z là thế hệ ít tìm kiếm sự hỗ trợ tài chính nhất, với 28% không hỏi ý kiến bất kỳ ai, dù đây là nhóm đang rất cần sự hướng dẫn từ các nguồn đáng tin cậy.
Ông David Broom, Giám đốc Khách hàng và Kênh phân phối khu vực Châu Á của Sun Life, Phó Chủ tịch Hội đồng Thành viên của Sun Life Việt Nam, chia sẻ: Những con số này cho thấy một thách thức đáng lo ngại ở thế hệ trẻ Việt Nam, đặc biệt là Gen Z khi họ đơn độc trong các quyết định tài chính, thường không được tiếp cận các nguồn tư vấn chuyên nghiệp. Dù đang chịu nhiều áp lực từ chi phí sinh hoạt tăng cao và thu nhập bấp bênh, họ vẫn chủ yếu tìm đến gia đình hoặc bạn bè để xin lời khuyên.
Ưu tiên ngắn hạn vượt lên trên kế hoạch dài hạn
Trong bối cảnh chi phí sinh hoạt tăng cao, người Việt có xu hướng tập trung vào nhu cầu trước mắt thay vì mục tiêu tài chính lâu dài. 93% người khảo sát cho biết cảm thấy chịu ảnh hưởng bởi lạm phát, trong đó 43% bị ảnh hưởng nghiêm trọng tới khả năng chi trả hàng tháng.
Chi tiêu hàng ngày trở thành ưu tiên hàng đầu với 58% người tham gia khảo sát (so với 52% năm ngoái), trong khi việc chuẩn bị cho nghỉ hưu rớt xuống vị trí thứ 6 trong danh sách ưu tiên – cho thấy người dân đang đặt trọng tâm vào sinh hoạt hiện tại hơn là tương lai.
Tiết kiệm cho các khoản chi tiêu khẩn cấp đã vươn lên thành mục tiêu quan trọng thứ hai với 42% người lựa chọn.
Tuy nhiên, thiếu kế hoạch dài hạn vẫn là một rào cản lớn cho sự ổn định tài chính: hơn một nửa số người tham gia (52%) không có kế hoạch tài chính vượt quá 12 tháng, và chỉ 8% có tầm nhìn vượt mốc 10 năm, cho thấy khoảng trống lớn trong khả năng lập kế hoạch tài chính của người Việt.
Khoảng cách ngày càng lớn trong khả năng phục hồi tài chính
Báo cáo cũng chỉ ra sự khác biệt rõ rệt giữa nhóm có khả năng tài chính cao và nhóm thiếu ổn định: Những người có khả năng tài chính cao, tức là có năng lực ứng phó với biến động tài chính và đạt được mục tiêu tài chính, thường ưu tiên xây dựng quỹ khẩn cấp (44%) và tiết kiệm cho nghỉ hưu (41%). Ngược lại, nhóm có khả năng thấp thường tập trung vào trả nợ (42%) và khởi nghiệp (37%).
Trong nhóm có khả năng cao, 84% tin rằng họ có thể đáp ứng nhu cầu ngắn hạn, và 78% tự tin sẽ đạt được mục tiêu tiết kiệm dài hạn. Tuy nhiên, chỉ 11% cho rằng họ có thể tự trang trải tài chính trên 6 tháng nếu gặp khủng hoảng. Nhóm này cũng có xu hướng chủ động tìm kiếm lời khuyên tài chính (39% làm việc với cố vấn tài chính), nghiên cứu tài chính cá nhân (50%) và đầu tư sinh lời (42%).
Trong khi đó, chỉ 22% nhóm khả năng thấp tin rằng, họ có thể xử lý các vấn đề tài chính ngắn hạn, và chỉ 10% kỳ vọng đạt được mục tiêu dài hạn. Đa số vẫn dựa vào mạng lưới không chính thức như bạn bè, người thân hoặc mạng xã hội thay vì cố vấn chuyên nghiệp.
“Báo cáo cho thấy khoảng cách ngày càng rõ giữa những người đang chủ động xây dựng sự ổn định tài chính và những người bị cuốn vào vòng xoáy ‘sống qua ngày’. Kiến thức tài chính chưa bao giờ trở nên quan trọng như lúc này. Tại Sun Life, chúng tôi tin rằng, khi được trang bị đầy đủ kiến thức và công cụ phù hợp, mỗi cá nhân đều có thể kiểm soát tốt hành trình tài chính của mình, từ đó đạt được những mục tiêu cuộc sống một cách bền vững”, ông David Broom chia sẻ thêm.
PV
